Greek Humanities and Open Access | Ελληνικές Επιστημονικές Δημοσιεύσεις Ανθρωπιστικών Επιστημών και Ανοικτή Πρόσβαση

Μαζί με τον συνάδελφο Ηράκλειτο Σουγιουλτζόγλου εκπονούμε μια έρευνα υποδομής που επιχειρεί να χαρτογραφήσει και να συζητήσει τις τρέχουσες πρακτικές επιστημονικής δημοσίευσης στον κλάδο των Ανθρωπιστικών Σπουδών στην Ελλάδα, τη σχέση τους με τις ραγδαίες τεχνολογικές και οικονομικές εξελίξεις που σημειώνονται στους χώρους των βιβλιοθηκών και των εκδόσεων, καθώς και τη συνάφειά τους με το κίνημα της Ανοικτής Πρόσβασης. Εξειδικεύοντας τη διεθνή συζήτηση γύρω από την ακαδημαϊκή επικοινωνία στο ελληνικό παράδειγμα κι επικαιροποιώντας την στη συγκυρία της οικονομικής κρίσης, η μελέτη αυτή επιχειρεί, για πρώτη φορά, πέρα από τα καθαρά εκδοτικά δημογραφικά στοιχεία (publishing demographics) που συλλέγονται, να οργανώσει και να επεκτείνει τη συζήτηση για τα επιστημονικά περιοδικά και την Ανοικτή Πρόσβαση, θέτοντας στο επίκέντρο τον Έλληνα ερευνητή και την ερευνήτρια από τον χώρο των Ανθρωπιστικών Επιστημών.

Χρησιμοποιώντας ως δείγμα 3 επιστημονικούς κλάδους (Ιστορία, Αρχαιολογία, Φιλολογία), στο πρώτο τμήμα της έρευνας καταγράφουμε το διαχειριστικό και οικονομικό καθεστώς λειτουργίας των ελληνικών επιστημονικών περιοδικών, σε σχέση με το μέσο δημοσίευσης (έντυπο-ηλεκτρονικό). Στη συνέχεια, εντοπίζουμε πώς αυτό θεσμοποιεί ρόλους, πρακτικές και κανάλια εσόδων ανεξάρτητα από και συχνά εις βάρος του Έλληνα ερευνητή και ερευνήτριας. Τέλος, αναλύουμε τις συνέπειες αυτής της συνθήκης ως προς την πρόσβαση και διάθεση του ερευνητικού περιεχομένου, αλλά και την έγκυρη αξιολόγηση, αναγνωσιμότητα, προβολή και τεκμηρίωσή του, υπό το πρίσμα της παράλληλης λειτουργίας εξωγενών δικτύων που ευαγγελίζονται την ελεύθερη διακίνηση της έρευνας, δημιουργώντας όμως εναλλακτικές πηγές κέρδους.

Στο δεύτερο τμήμα, η εργασία αυτή βασίζεται στις απαντήσεις των Ελλήνων ερευνητών των Ανθρωπιστικών Επιστημών σε ένα ερωτηματολόγιο που πραγματεύεται τις προϋποθέσεις, τα υπάρχοντα μοντέλα και τους προβληματισμούς γύρω από τη δημιουργία βιώσιμων και λειτουργικών λύσεων Ανοικτής Πρόσβασης για τα ελληνικά επιστημονικά περιοδικά στο ψηφιακό περιβάλλον.

Έμφαση δίνεται κυρίως στην εξοικείωση με τη νέα ορολογία και τις νέες συνθήκες λειτουργίας των επιστημονικών περιοδικών με όρους Ανοικτής Πρόσβασης στο ηλεκτρονικό πλέον παράδειγμα, ενώ συζητούνται διεξοδικά τα βήματα που καλούνται οι ίδιοι οι ερευνητές κι ερευνήτριες, ατομικά και συλλογικά, να πραγματοποιήσουν.